Rower może okazać się doskonałym przyrządem rehabilitacyjnym przy schorzeniach narządu ruchu. Wiele osób, mających niegdyś problemy z chodzeniem, dzięki jeździe na rowerze odzyskało pełną sprawność ruchową. Ale niestety to co dla jednych wydaje się zbawieniem, dla innych może być prawdziwym przekleństwem.

Kolarze zawodowi oraz intensywnie trenujący cykliści to grupa ludzi niezwykle podatna na schorzenia aparatu ruchu. Według dr Nancy Major, profesora radiologii w Duke Universyty i Durham przytłaczającą liczbę urazów w sporcie kolarskim stanowią: chondromelacja lub urazy chrząstki w stawie rzepkowokolanowym. Jak uważają eksperci, tego typu problemy stanowią ponad jedną czwartą wszystkich urazów w kolarstwie. Wykonywane przez kolarzy nieustannie zgięcia i wyprostowania nóg powodują poważne przeciążenia w stawach kolanowych.

A to niestety rodzi niebepieczne i dokuczliwe następstwa. Postepujący powoli proces chorobowy objawia się bólem przy klękaniu i przisiadaniu a także wrażeniem, że staw kolanowy jest zardzewiały. Bardzo często przy wchodzeniu po schodach doświadcza się czegoś w rodzaju chropowoatości kolan, specyficznych odgłosów przypominających trzeszczenie lub skrzypienie. Często odczuwalne jest to także podczas samej jazdy rowerem, szczególnie przy podjazdach, lub początkowej fazy treningu, kiedy układ ruchu nie jest jeszcze dostatecznie rozgrzany.

Nie ignoruj sygnałów
Stawy to bardzo ważny element naszego układu ruchu. Dzięki nim możemy chodzić, biegać, schylać się, wykonywać rozmaite czynności. To specjalny element konstrukcyjny ułatwiający poruszanie się jednej kości w stosunku do drugiej. Jest bardzo precyzyjny, zarazem niezwykle kruchy i delikatny. Niekiedy wystarczy drobny uraz, przeciążenie lub niewielki odczyn zapalny, by wywołać lawinę niebezpiecznych zmian prowadzących do stopniowej i nieodwracalnej destrukcji stawu.

Zwyrodnienia stawów, można okreslić także jako chorobę “ze zużycia” Wraz z wiekiem, ich konstrukcja traci swoją stabilność i wytrzymałość. Zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe obserwuje się u ponad 60% osób powyżej 60 roku życia. Ale choroba coraz częściej daje się we znaki także młodzieży i osobom w wieku średnim. Przyczyną przedwczesnego zużycia stawów, mogą być sumujące się przeciążenia i mikrourazy z powodu nadwagi lub małej aktywności fizycznej.

Również osoby które zbyt impulsywnie pragną zmienić styl życia, głównie poprzez nagłe podejmowanie zajęć sportowych na siłowniach lub salach aerobiku, mogą uszkodzić aparat ruchu. Urazy w obrębie stawu bardzo często obserwuje się u osób początkujących i niewytrenowanych. Przyczyną może być także brak odpowiedniej rozgrzewki, nadmierna intensywność ćwiczeń, oraz zbyt krótka i nieodpowiednia regeneracja. Problem uszkodzeń stawów dotyczy także sportowców wyczynowych, którzy nadmiernie eksploatują narząd ruchu. Kolarze na tej liście zajmują jedno z czołowych miejsc.

Odpowiednie smarowanie
Na rozwój zmian chorobowych podatne są szczególnie stawy o znacznej ruchomości, nazywane stawami maziówkowymi. Ich cechą charakterystyczną jest obecność specjalnej torebki, mocno obejmującej łączące się ze sobą kości. Całe wnętrze torebki stawowej pokryte jest błoną maziową która wydziela specjalny rodzaj śluzu ułatwiający ślizganie się jednej powierzchni stawowej kości na drugiej.

Kiedy stawy są właściwie smarowane, ruch nie boli i nie sprawia żadnych trudności. Kiedy jednak w obręb błony maziowej wkradnie się jakiś odczyn zapalny, śluz smarujący staw traci swoje nawilżające właściwości. Wówczas, pomiędzy kośćmi zwiększają się się siły tarcia prowadzące do powstawania niebezpiecznych naprężeń, co w efekcie może rzutować na rozwój dalszych zmian degeneracyjnych w stawach. Błona maziowa oraz produkowany przez nią śluz odrywają wiec istotną rolę w utrzymaniu właściwej kondycji zdrowotnej stawów . Ale jak się okazuje nie jedyną.

Właściwe smarowanie
Najważniejszą rolę w utrzymaniu zdrowych i sprawnych stawów odgrywa tzw. chrząstka stawowa. To specjalny rodzaj “materaca” oddzielającego łączące się ze sobą kości, tak by nie tarły się o siebie. Zdrowa chrząstka stawowa posiada gładką i szklistą powierzchnie, która z łatwością odkształca się pod wpływem obciążeń przenoszonych w czasie ruchu. Kiedy jednak staw zostaje nadmiernie przeciążany, chrząstka stawowa staje coraz mniej odporna . W pierwszej fazie choroby ulega ona rozmiękczeniu, co najczęściej wywołuje obrzęk. Chrząstka stawowa zaczyna wówczas tracić sprężystość i staje się bardziej podatna na zmiany degeneracyjne.

W dalszym etapie choroby dochodzi do licznych pęknięć i fragmentacji chrząstki, co w efekcie prowadzi do odsłonięcia kości. Pozbawione odpowiedniej amortyzacji stykające się ze sobą kości zaczynają wzajemnie ocierać się o siebie. Dochodzi do rozwoju wyrośli kostnych zwanych osteofitami i zmian deformacyjnych. Jednocześnie uszkodzone elementy chrząstki stawowej produkują enzymy zapalne które pogłębiają zmiany zwyrodnieniowe. W dalszej kolejności dochodzi do zapalenia błony maziowej, która wydziela nadmierną ilość niewłaściwej substancji smarującej. Śluz smarujący staw traci swoje nawilżające właściwości. Wówczas, pomiędzy kośćmi zwiększają się się siły tarcia prowadzące do powstawania niebezpiecznych naprężeń, co w efekcie może rzutować na rozwój dalszych zmian degeneracyjnych w stawach. Błona maziowa oraz produkowany przez nią śluz odrywają wiec istotną rolę w utrzymaniu właściwej kondycji zdrowotnej stawów . Ale jak się okazuje nie jedyną.

Odżywianie stawów
Proces odbudowy chrząstki stawowej jest niezwykle trudny, gdyż nie posiada ona tzw. ochrzęstnej od której mogłaby postępować regeneracja. Raz uszkodzona powierzchnia stawowa może wypełnić się jedynie blizną łącznątkankową tzw. tkanką chrzęstnopodobną, dlatego najważniejsza jest profilaktyka oraz odpowiednie działania terapeutyczne prowadzone w jak najwcześniejszej fazie choroby. W leczeniu, poza odciążeniem zajętych stawów, gimnastyką, fizykoterapią, lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi stosuje się specjalne substancje poprawiające stan chrząstki stawowej oraz skład płynu maziowego.

Do najważniejszych i najlepiej udokumentowanych związków o działaniu regeneracyjnym zaliczane są glukozoamina i chondroityna – substancje wchodzące w skład proteoglikanów – specjalnych cząsteczek chemicznych, które wraz z siecią włókien kolagenowych odpowiadają za trwałość, spoistość i wytrzymałość chrząstki stawowej. W prawidłowych warunkach, glukozoamina produkowana jest przez komórki tkanki chrzęstnej zwane chondrocytami. Jednak w wyniku pojawiających się zmian degeneracyjnych proces ten może zostać zaburzony. Pewne ilości glukozoaminy dostarcza także dieta, jednak pożywienie nie jest najlepszym jej źródłem. Najwięcej tego składnika zawierają raki, krewetki, homary, kraby, małże – produkty niestety, niezbyt popularne w polskiej kuchni. Wspomaganie procesów regeneracji można więc zapewnić jedynie poprzez doustne przyjmowanie glukozoaminy w formie suplementów diety.

Jak działa glukozoamina?
Przede wszystkim jako składnik proteoglikanów budujących chrząstkę, silnie wzmacnia strukturę stawów. Zwiększa ich wytrzymałość i odporność na przeciążenia. Glukozoamina przenika także bezpośrednio do chondrocytów pobudzając ich aktywność w zakresie odbudowy chrząstki stawowej. Działa nawet na bardzo “stare” komórki, których aktywność metaboliczna jest juz mocno ograniczona.

Proces zwyrodnieniowy stawów, jest także wynikiem nadmiernej aktywności enzymów i substancji wolnorodnikowych rozkładających chrząstkę. Glukozoamina i w tym przypadku wykazuje specyficzne właściwości obronne. Substancja ta między innymi hamuje działanie enzymów lizosomalnych i kolagenaz (enzymów niszczących kolagen) a także produkcję destrukcyjnych rodników nadtlenowych produkowanych przez komórki obronne – makrofagi.

Prezentowane wyniki badań jak i szereg innych testów klinicznych jednoznacznie potwierdzają wysoka skuteczność suplementacji siarczanem glukozoaminy w profilaktyce i terapii chorób zwyrodnieniowych stawów a także w zapobieganiu urazów sportowych wywołanym nadmierną eksploatacją aparatu ruchu. Co więcej, substancja ta jest całkowicie bezpieczna dla zdrowia, doskonale przyswajana i tolerowana przez organizm, co odróżnia ją od powszechnie stosowanych niesterydowych leków przeciwzapalnych, które jedynie łagodzą reakcje bólowe natomiast nie wnikają w prawdziwą przyczynę bólu. Większość stosowanych leków hamuje wytwarzanie proteoglikanów i w konsekwencji uszkadza chrząstkę. Siarczan glukozaminy działa nie tylko przeciwbólowo, ale także bardzo aktywnie wspomaga budowę i regenerację struktur stawowych

Niezbędna siarka
Glukozamina jako suplement może występować w wielu postaciach, jednak jedyną jej formą, której skuteczność wykazano w badaniach klinicznych jest siarczan glukozoaminy, stąd jej forma znalazła się w jednym z najbardziej popularnych suplementów diety: OLIMP GLUCOSAMINE. Obecność siarczanu jest niezwykle istotna z punktu widzenia terapeutycznego. Jak się okazuje, niedobór siarki (często obserwowany przy zmianach zwyrodnieniowych stawów) powoduje hamowanie syntezy potrzebnych chrząstce proteoglikanów.

Przy niedoborze tego pierwiastka, sama glukozamina nie ma większego znaczenia terapeutycznego. Siarka okazuje się więc jednym z kluczowych składnikow odpowiedzialnych za stabilizację i budowę tkanki chrzęstnej. Jednocześnie pomaga chondrocytom wydalać substancje toksyczne oraz wchłaniać niezbędne składniki odżywcze. Pomaga także w utrzymywaniu właściwej struktury włókien kolagenowych, które silnie stabilizują tkankę chrzestną. Kiedy brakuje siarki, dochodzi do rozwoju stanów zapalnych, które w efekcie prowadzą do bolesności stawów i rozwoju zmian deformacyjnych.

Z uwagi na korzystne działanie terapeutyczne siarki, coraz częściej, obok siarczanu glukozaminy wykorzystuje się dodatkowe suplementy tego pierwiastka. Największa aktywnością pod tym względem odznacza się sulfon dimetylowy MSM – najbardziej wartościowy suplement organicznej siarki. Nie bez powodu wiec, związek ten znalazł się na liście kluczowych suplementów diety wspomagających funkcjonowanie tkanki chrzęstnej (OLIMP MSM).

Wszystko wskazuje na to, że suplementy diety, takie jak siarczan glukozoaminy, chondroityny oraz siarka mogą wpływać korzystnie na hamowanie zmian zwyrodnieniowych stawów wywołanych przeciążeniem narządu ruchu a także korzystnie wspomagać leczenia. Nie zastępują one wprawdzie dotychczasowych metod terapii farmakologicznej, ale mogą pełnić ważne zadanie uzupełniające. Wymienione suplementy diety mogą stanowić rodzaj terapii “substytucyjnej”. która jest bardzo dobrze tolerowana i całkowicie i bezpieczna dla zdrowia. Co więcej, wszystko skazuje na to, ze siarczan glukozaminy stosowany wspólnie z MSM może hamować nieporządne reakcje bólowe, a także hamować niebezpieczne objawy działania leków przeciwbólowych oraz ich oddziaływanie na destrukcję chrząstki stawowej.

Dariusz Szukała

Źródło: Rower.com.